Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

Gedanopedię zna prawie każda mieszkanka i każdy mieszkaniec Gdańska. To podstawowe i rzetelne źródło wiedzy o ponadtysiącletnim mieście, umieszczone na jednej, ogólnodostępnej stronie internetowej. 27 maja 2023 roku odbyły się obchody jej 10-lecia. W uroczystości wzięła udział Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska, Jacek Bendykowski, prezes Fundacji Gdańskiej, członkowie Komitetu Wiedzy Gedanopedii oraz gedanopedystki i gedanopedyści. Za dekadę pracy nad rozwojem Gedanopedii oraz Gedanistyki zostały przyznane dwie Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury oraz trzynaście Medali Prezydenta Miasta Gdańska.

– Mija już 10 lat od chwili, gdy rozpoczęły się prace  nad wirtualną encyklopedią Gdańska. Internauci pierwszy raz mogli przeglądać stronę 27 lipca 2014 roku. Od tego czasu zasób wiedzy pęcznieje, a my wiemy coraz więcej o sobie samych i naszym mieście. Dziękuję wszystkim Państwu za wspólny trud tworzenia tego dzieła – za rzetelność i wierność prawdzie historycznej. Dziękuję autorom haseł, redaktorom, obsłudze technicznej projektu, każdemu z osobna. Wasz wspólny wysiłek jest praktyczną ilustracją jednego z przymiotów naszego miasta – solidarności – mówiła podczas uroczystości Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Wasza praca jest ważna i bardzo potrzebna, bo zasypuje historyczną wyrwę, która w trakcie II wojny światowej i po jej zakończeniu powstała w ciągłości dziejów naszego miasta. My, mieszkańcy, nieustannie musimy uczyć się dawnego Gdańska i o dawnym Gdańsku. To bardzo ważne, bo wiedza jest jednym ze źródeł naszej wspólnoty, tożsamości i dumy. Znacie Państwo takie powiedzenie – jak czegoś nie ma w Internecie to nie istnieje. Życzę Wam, żebyśmy dożyli dnia, kiedy w Gedanopedii będzie już wszystko, co się wydarzyło później niż wczoraj – dodała prezydent Gdańska.

W uroczystości w Dworze Artusa wzięło udział ponad 140 z 360 osób, które tworzyły Gedanopedię na poziomie merytorycznym i administracyjnym na przestrzeni ostatniej dekady. Niektórzy z nich, np. doc. dr inż. Andrzej Januszajtis, prof. Beata Możejko, prof. Błażej Śliwiński oraz Andrzej Stelmasiewicz uczestniczą w pracach Komitetu Wiedzy Gedanopedii od samego początku, czyli 2013 roku. Początki internetowej encyklopedii Gdańska przypomniał Cezary Windorbski, prezes Fundacji Gdańskiej w latach 2008-2013, zaś jej obecny prezes Jacek Bendykowski, nakreślił obraz dokonań Gedanopedii na przestrzeni ostatniej dekady.   

Z Gedanopedii skorzystano blisko 49 milionów razy

Prace nad Gedanopedią rozpoczęły się w 2013 roku. Uroczysta inauguracja nastąpiła 26 lipca 2014 roku podczas IV Światowego Zjazdu Gdańszczan. Po dziesięciu latach liczy ona ponad 6800 haseł, znajduje się w niej około 11 000 fotografii z różnych okresów i ma 368 autorek i autorów. Hasła edytowano ponad 127 tys. razy. Z portalu skorzystało już 48 475 615 razy.

– Gedanopedia to ewenement na skalę krajową. Nie tylko stanowi doskonałe źródło informacji, ale też angażuje społeczeństwo w jej tworzenie. Przed Encyklopedią Gdańska powstały dwa opracowania – Encyklopedia Krakowa oraz Encyklopedia Wrocławia, jednak wirtualna forma almanachu w Gdańsku była pierwsza – mówi Jacek Bendykowski z Fundacji Gdańskiej. – Od momentu powstania tworzyli ją i tworzą wybitni historycy, naukowcy, aktywiści, pasjonaci Gdańska. Każde nowe hasło w Gedanopedii jest dogłębnie analizowane, weryfikowane, redagowane, następnie dopiero później publikowane. Dzięki bezpłatnemu, nielimitowanemu dostępowi do portalu możliwa stała się realizacja głównego celu, propagowania i rozpowszechniania wiedzy o historii i kulturze Gdańska w sposób bardzo nowoczesny. Gedanopedia ukazuje Gdańsk jako miasto pełne historii i tradycji, ale też miasto nowoczesne i otwarte. 

W listopadzie 2012 roku nakładem Fundacji Gdańskiej, przy wsparciu gdańskich środowisk biznesowych i naukowych, ukazała się Encyklopedia Gdańska, która cieszyła się wielkim powodzeniem wśród czytelników i trafiła do domów tysięcy gdańszczan i gdańszczanek. To ona  stała się podstawą i zaczątkiem Gedanopedii.

– Pracę nad encyklopedią Gdańska rozpocząłem na początku mojej misji w Fundacji Gdańskiej. Prezydent Paweł Adamowicz zaprosił mnie na spotkanie z Jarosławem Makowskim, który przedstawił stan zaawansowania prac prowadzonych przez ówczesną Oficynę Pomorską. I właśnie wnioski z tego spotkania stały się podstawą do opracowania Encyklopedii w wersji papierowej – mówił Cezary Windorbski. – Ale ukazała się ona w momencie przełomowym, który określiliśmy jako koniec cywilizacji druku. Nie byliśmy w stanie przewidzieć, jak będzie się rozwijał świat, ale mieliśmy intuicję, że jeżeli nie przerzucimy Encyklopedii na stronę internetową, jeżeli nie staniemy się takim wehikułem, który nie kończy pracy, to po prostu ten ogromny dorobek i praca by przepadły. Tak narodziła się Gedanopedia.

Gedanopedia i Gedanistyka

Obecnie Gedanopedią współtworzą Fundacja Gdańska oraz od kilku lat Muzeum Gdańska, które czuwa nad opracowaniem haseł. Na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego specjaliści prowadzą studia podyplomowe z Gedanistyki, które prowadzi prof. Sławomir Kościelak. Zajęcia składają się z trzech bloków tematycznych: chronologicznego (dzieje Gdańska w poszczególnych epokach), problemowego (m.in. kultura i sztuka, morskie dziedzictwo Gdańska), regionalnego (dzieje ośrodków sąsiednich i wybranych dzielnic Gdańska).

Idea projektu stypendialnego prowadzonego w partnerstwie przez Fundację Gdańską, Miasto Gdańsk, Uniwersytet Gdański oraz Muzeum Gdańska powstała w 2017 roku i pozwoliła na wykształcenie 74 gedanistek i gedanistów. W obecnym roku akademickim kontynuowana jest 5 edycja programu stypendialnego.

Nagrody i Medale dla twórców oraz członków Komitetu Wiedzy Gedanopedii

Podczas uroczystego jubileuszu prezydent Aleksandra Dulkiewicz wręczyła Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury. Otrzymali je prof. Błażej Śliwiński (za Gedanopedię) oraz prof. Sławomir Kościelak (za Gedanistykę).

Przyznano także Medale Prezydenta Miasta Gdańska. Otrzymali je prezesi Fundacji Gdańskiej: Cezary Windorbski oraz Jacek Bendykowski oraz Członkowie Komitetu Wiedzy Gedanopedii. Są nimi: prof. dr hab. Błażej Śliwiński, Agata Biały, dr Sylwia Bykowska, dr Leszek Molendowski, dr hab. Sławomir Kościelak, prof. UG, prof. Beata Możejko, dr Piotr Paluchowski, Marta Pawlik-Flisikowska, dr hab. Danuta Popinigis, prof. AM w Gdańsku, dr hab. Waldemar Ossowski, prof. UG oraz Andrzej Stelmasiewicz. Wspomniane medale można otrzymać tylko raz w swoim życiu, w wydarzeniu wzięli udział także uhonorowani odznaczeniami wcześniej: doc. dr inż. Andrzej Januszajtis, dr Ewa Szymańska oraz dr Janusz Dargacz.

*Za Gedanopedią

GEDANOPEDIA to internetowa encyklopedia Gdańska. Projekt ten jest kontynuacją i rozwinięciem ► Encyklopedii Gdańska, wydanej przez ► Fundację Gdańską w 2012 roku. Prace nad nim rozpoczęły się bezpośrednio po premierze wersji drukowanej (24 XI 2012). Z końcem grudnia 2012 roku Gedanopedia zaczęła funkcjonować w Internecie w wersji beta. 26 lipca 2014 roku, w czasie ► IV Światowego Zjazdu Gdańszczan, odbyła się uroczysta, oficjalna inauguracja działalności Gedanopedii.

Głównym celem Gedanopedii jest stworzenie wszechstronnego źródła informacji o Gdańsku, kanonu związanej z nim wiedzy i budowanie trwałego kapitału kulturowego miasta. Gedanopedia ma ambicję połączenia wzorców zaczerpniętych z tradycyjnych dzieł encyklopedycznych z udogodnieniami narzędzi cyfrowych i nieograniczonym dostępem do prezentowanych treści, jak też z ogólnodostępną możliwością ich tworzenia i kształtowania. Jednym z podstawowych założeń projektu jest to, że każdy może uczestniczyć w doskonaleniu i uzupełnianiu istniejących haseł, każdy może zgłosić temat hasła, każdy też może zostać autorem hasła, które – po wstępnym zaakceptowaniu oraz po przejściu przewidzianych procedurą ► etapów redakcji naukowej i językowej – zostanie w Gedanopedii opublikowane.

Przy wszystkich cechach typowych dla serwisów internetowych w formie Wiki, które zbliżają Gedanopedię na przykład do Wikipedii, projekt ten cechuje wiele różnic i elementów unikatowych. Gedanopedia nie jest encyklopedią ogólną (powszechną), ale specjalną (tematyczną), skupiającą się na możliwie wszechstronnym ukazaniu jednego miejsca – Gdańska. Gedanopedię od Wikipedii odróżnia także to, że jej autorzy są znani z imienia i nazwiska – dzięki temu w większym stopniu ponoszą odpowiedzialność za tworzone przez siebie hasła, które dodatkowo podlegają weryfikacji i opracowaniu przez profesjonalną ► redakcję naukową, merytoryczno-językową oraz ► Komitet Wiedzy Gedanopedii. Wikipedia udostępnia swoje zasoby na otwartej licencji (Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach (CC BY-SA)). Właścicielem praw do treści Gedanopedii jest zaś Fundacja Gdańska.