Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

Od przejęcia władzy przez NSDAP w 1933 roku niemieccy Żydzi stawali się coraz bardziej dyskryminowaną grupą społeczną, mimo że większość z nich uważała się za rodowitych Niemców. Do tzw. „Nocy Kryształowej” doszło w nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku. Obiektem ataków stały się żydowskie sklepy i domy, dewastowano cmentarze, grabiono domy modlitwy i palono synagogi. W wyniku tych wydarzeń wielu Żydów straciło życie oraz dorobek całego życia, a dziesiątki tysięcy zostały zesłane do obozów.

W Gdańsku Noc Kryształowa rozpoczęła się trzy dni po wydarzeniach w Niemczech. Głównym celem tłumu była Wielka Synagoga, symbol obecności gminy żydowskiej w mieście. Nie została ona jednak spalona dzięki postawie grupy weteranów z gdańskiego 128. pułku piechoty, dowodzonych przez emerytowanego kapitana pochodzenia żydowskiego, Dawida Lissauera. Budynek ostatecznie rozebrano rok później, w maju 1939 roku.

Tegoroczne obchody podzielone są na dwie strefy: "kultury i pamięci" oraz "społeczną".

KULTURA I PAMIĘĆ

Czego uczy „noc kryształowa”? Warsztaty dla gdańskiej młodzieży

• Termin: 12 listopada 2024 (wtorek), godz. 10.00-14.00
• Miejsce: Nowa Synagoga w Gdańsku, ul. Partyzantów 7
• Organizatorzy: Gmina Wyznaniowa Żydowska w Gdańsku, Fundacja Kultury-Zbliżenia
• Uwagi: warsztaty mają charakter zamknięty, są przeznaczone dla wybranych licealistów

W tym roku Fundacja Kultury Zbliżenia oraz Gmina Wyznaniowa Żydowska włączają się w obchody 86. rocznicy Nocy Kryształowej w Gdańsku, organizując warsztaty i wykład dla uczniów Uniwersyteckiego Liceum Ogólnokształcącego im. Pawła Adamowicza w Gdańsku. Podczas warsztatów uczestnicy poznają mechanizmy leżące u podstaw różnych form dyskryminacji oraz dowiedzą się, jak reagować na jej przejawy w swoim otoczeniu. Po zakończeniu warsztatów odbędzie się wykład na temat kultury i tradycji żydowskiej oraz stereotypów z nimi związanych. Młodzież będzie miała okazję zweryfikować fakty i mity krążące wokół kultury i religii żydowskiej.

In memoriam. Koncert carillonowy

• Termin: 12 listopada 2024 (wtorek), godz. 18.20-18.55
• Miejsce: Ratusz Głównego Miasta, Długa 46/47 
• Ceny biletów: wstęp wolny 
• Transmisja online: Facebook / Gdańskie Carillony
• Organizatorzy: Muzeum Gdańska

Koncert carillonowy w 86. rocznicę Nocy Kryształowej w Gdańsku. Zagra Mathieu Daniël Polak, niderlandzki carillonista pochodzenia żydowskiego. W programie własne utwory oraz opracowania muzyki żydowskiej. Koncert będzie transmitowany online na profilu facebookowym Koncert będzie transmitowany również online na profilu facebookowym „Gdańskie Carillony”.  

SPOŁECZEŃSTWO

Od Katowni do Wielkiej Synagogi. Marsz tolerancji

• Termin: 12 listopada 2024 (wtorek), godz. 17.30-20.00
• Miejsce: Zespół Przedbramia – Wielka Synagoga – Ratusz Głównego Miasta
• Wstęp: wolny

Wydarzenia Nocy Kryształowej powinny funkcjonować nie tylko w naszej pamięci – są również ważną lekcją dla obecnych pokoleń gdańszczanek i gdańszczan. Patrząc wstecz, Noc Kryształowa przypomina nam o konieczności odrzucania skrajnych postaw nacechowanych nietolerancją i dyskryminacją. Z kolei w kontekście współczesnej historii Gdańska, poprzez postać śp. Pawła Adamowicza, wielkiego orędownika dialogu międzykulturowego i otwartości na różnorodność, uczymy się wartości tolerancji i otwartości.

W ramach obchodów adresowanych do mieszkańców Gdańska odbędzie się Marsz Tolerancji, który obejmie trzy symboliczne miejsca gdańskiej historii: Zespół Przedbramia, makietę nieistniejącej Wielkiej Synagogi przy ul. Bogusławskiego oraz Ratusz Głównego Miasta. W Ratuszu odbędzie się spotkanie poświęcone kulturze żydowskiej z udziałem prof. Miłosławy Borzyszkowskiej-Szewczyk oraz koncert muzyki żydowskiej zespołu Zagan Acoustic.

Harmonogram

Zespół Przedbramia / Złota Brama, Targ Węglowy 26

• 17.30-18.00 rozpoczęcie / przemówienia
• 18.00- 18.05 przemarsz na ul. Bogusławskiego

Makieta Wielkiej Synagogi, ul. Bogusławskiego 1

• 18.05-18.15  przemówienie / Damian Nawarecki
• 18.15-18.20  przejście pod Ratusz Głównego Miasta

Ratusz Głównego Miasta, Wielka Sala Wety, ul. Długa 46/47

• 18.20-18.50 koncert carillonowy / transmisja online [Facebook i ekran w Ratuszu Głównego Miasta]
• 18.20-18.40 przyjęcie uczestników Marszu Tolerancji w Ratuszu Głównego Miasta

Ratusz Głównego Miasta, Wielka Sala Wety, ul. Długa 46/47

• 19.00-19.30 wykład dr hab. Miłosławy Borzyszkowskiej-Szewczyk
• 19.30-20.00 koncert muzyki żydowskiej Zagan Acoustic

Koncert Zagan Accoustic

Na program koncertu złożą się autorskie kompozycje zespołu Zagan Acoustic: Zima, Shalom, Kujawiak, Tango Cukrowej Trzpiotki. Bezpośrednią inspiracją utworów była kultura żydowska oraz jej tradycja muzyczna.