dr Andrzej Gierszewski
Muzeum Gdańska
Data publikacji 15:41
Teka Gdańska – Ignacy Klukowski. 100 prac gdańskiego artysty i konserwatora dostępne w sieci
Przed wojną ziemianin z Kresów i utalentowany artysta. Po wojnie konserwator dzieł sztuki, m.in. Sali Czerwonej Ratusza Głównego Miasta i gdańszczanin. W 2020 r. dzieła i postać zmarłego w 1978 r. Ignacego Klukowskiego (herbu Korczak) przypomniała wydana z tej okazji „Teka Gdańska”. Dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego składające się z 100 prac i esejów historycznych wydawnictwo jest dostępne również w sieci, na stronie wydawcy, Stowarzyszenia na Rzecz Edukacji Filmowej w Gdańsku. Syn artysty, Karol Klukowski oraz Prezes Stowarzyszenia Jacek Borzych przekazali do Muzeum Gdańska setny egzemplarz Teki. Obaj zostali uhonorowani tytułem Darczyńcy Muzeum Gdańska.
Wydanie „Teki Gdańskiej Ignacego Klukowskiego” jest przyczynkiem do cofnięcia się w historii Gdańska o siedemdziesiąt pięć lat do końca sierpnia 1945 roku. Wtedy przybył tu z Wilna Ignacy Klukowski wraz z rodziną, w bydlęcym wagonie, ze skromnym dobytkiem. Tata znalazł schronienie i dach nad głową w Dolnym Wrzeszczu z dala od bogatego Górnego Wrzeszcza zajętego przez wojskowe władze okupacyjne i nową cywilną administrację. To miejsce stało się Jego drugą „małą Ojczyzną”, z której wyruszał ze sztalugami, by malować obrazy, ratować i chronić przed zniszczeniem zabytki kultury materialnej oraz zdobywać środki na utrzymanie rodziny – mówi Karol Klukowski, syn Ignacego Klukowskiego.
Po przeszło czterdziestu latach od śmierci malarza zespół historyków sztuki z gdańskich muzeów razem z gdańską publicystką przygotowali „Tekę Gdańską Ignacego Klukowskiego”. Publikacja przedstawia opowieść artysty o Gdańsku, reprodukcje 33 gdańskich wedut, 35 portretów gdańszczan, 3 aktów, 10 gdańskich pejzaży nadmorskich, portowych, stoczniowych jak i 8 dzieł wykonanych przy okazji prac konserwatorskich. Jako suplement w tece znalazło się kilka reprodukcji 10 obrazów powstałych przed przyjazdem artysty do Gdańska, w czasach studiów w Paryżu.
To czwarta powojenna teka poświęcona jednemu z najciekawszych i zapomnianych gdańskich artystów, którego wkład w rewitalizację gdańskiego dziedzictwa jest nieoceniony. Warto nadmienić, że to Ignacy Klukowski czuwał nad powojenną konserwacją zabytkowej Wielkiej Sali Czerwonej w Ratuszu Głównego Miasta. Miłośników sztuki z całą pewnością zadowoli załączony do teki pokaźnych rozmiarów bogato ilustrowany przewodnik informujący o twórczości artysty. Wydawnictwo ma charakter kolekcjonerski, wpisuje się w tradycję gdańskich tek Johanna Karla Schultza, Leona Wyczółkowskiego oraz wizerunków mieszczan Gdańska autorstwa Daniela Chodowieckiego. Warto wybrać się w tę podróż dzięki nieodpłatnej publikacji dostępnej na stronie naszego Stowarzyszenia – mówi Jacek Borzych, prezes Stowarzyszenia na Rzecz Edukacji Filmowej w Gdańsku.
100. egzemplarz przeznaczonej dla kolekcjonerów Teki Gdańskiej został przekazany do zbiorów Muzeum Gdańska. Karol Klukowski oraz Jacek Borzych zostali uhonorowani tytułem Darczyńcy Muzeum Gdańska.
Teka Gdańska powstała dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Teka została udostępniona bezpłatnie w wersji elektronicznej na stronie internetowej wydawcy, gdańskiego Stowarzyszenia na Rzecz Edukacji Filmowej pod adresem https://gdff.pl/projekty/.
IGNACY KLUKOWSKI (30 V 1908 Petersburg [?] / Łotowiany (Litwa) – 19 IV 1978 Gdańsk), malarz, rysownik, konserwator zabytków. Syn Karola (1874 – 18 IX 1952), inżyniera technologa, wicedyrektora w belgijskich zakładach metalurgicznych w Kamieńskoje na Zaporożu, i Anny z Szadziewiczów (1874 – 28 XII 1951), lekarza, absolwentów petersburskich instytutów.
Od 1919 roku mieszkał w Wilnie. W 1925 roku rozpoczął naukę na Zawodowych Dokształcających Kursach Rysunkowych Wileńskiego Towarzystwa Artystów Plastyków. Uczęszczał na zajęcia Mariana Kuleszy, Bolesława Jamontta, Tymona Niesiołowskiego. Od 1927 do 1932 roku studiował na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Kształcił się w pracowniach Ferdynanda Ruszczyca i Ludomira Sleńdzińskiego, a w zakresie konserwacji zabytków u Stanisława Lorentza i Jana Borowskiego.
W latach 1932–1937 przebywał w Paryżu, studiował w École nationale supériere des beaux-arts i uczęszczał na kurs rysunku do szkoły Montparnasse 80. Brał udział w wystawach Grupy Artystów Polskich we Francji i ich Przyjaciół. Po powrocie utrzymywał się z malowania obrazów i z dochodów z własnego majątku ziemskiego. Okres II wojny światowej spędził w Wilnie i w pobliskim majątku Plikiszki. W czasie powstania warszawskiego zniszczonych zostało około 300 jego prac, przechowywanych w mieszkaniu ojca.
W sierpniu 1945 roku osiedlił się w Gdańsku. 7 IX 1945 uczestniczył w założeniu Związku Polskich Artystów Plastyków na Wybrzeżu. Od września tego roku uwieczniał na płótnie zniszczenia wojenne, następnie krajobrazy odradzającego się Gdańska. Przedwojenne obrazy i pierwsze gdańskie prace prezentował na indywidualnej wystawie we Wrzeszczu w maju–lipcu 1946 roku. Od 1947 wykonywał doraźne prace konserwatorskie zabytków. W 1949 roku został zatrudniony przez Pracownie Konserwatorskie przy Wojewódzkim Konserwatorze Zabytków do zabezpieczenia i konserwacji wystroju Sali Czerwonej Ratusza Głównego Miasta oraz innych prac konserwatorskich. Od 1 IV 1951 pracownik nowo powołanego Przedsiębiorstwa Państwowe Pracownie Konserwacji Zabytków na stanowisku konserwatora, następnie od lutego 1957 starszego konserwatora, w latach 1971–1975 główny konserwator. Brał udział w rekonstrukcji kamienic przy Długim Targu, między innymi w 1954 roku Złotej Kamieniczki.
Malował portrety, pejzaże, weduty, martwe natury, we Francji tworzył kompozycje realistyczne. Jego obraz Mnich został w 1936 roku nagrodzony złotym medalem na Salon des amis des arts de Seine-et-Oise w Wersalu. W późniejszych latach rozjaśnił paletę, tworząc w estetyce postimpresjonizmu. W okresie powojennym ważne miejsce w jego twórczości zajmowała marynistyka, weduty gdańskie, a przede wszystkim portret. Należał do utworzonej w 1946 roku Grupy Polskich Marynistów Plastyków. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Gdańska, Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy w Pucku, Lietuvos meno pažinimo centro „Tartle”, w zbiorach instytucji Wybrzeża i prywatnych.
Został pochowany na cmentarzu Srebrzysko, w rodzinnym grobie wraz z rodzicami i żoną (od 1938) Jadwigą z domu Wojciechowską (23 X 1907 – 1 XII 1981).
/biogram za Wojciechem Zmorzyńskim, źródło: gedanopedia.pl /
